ADHD to nie tylko „problem dziecięcy” – u wielu osób jego objawy nie mijają wraz z wiekiem, lecz towarzyszą im przez całe życie, wpływając na pracę, relacje i codzienne funkcjonowanie. Jednak ze względu na dużą zmienność objawów oraz ich różne nasilenie, postawienie diagnozy u dorosłych może być wyzwaniem. W tym celu opracowano DIVA-5 – jedno z najbardziej rzetelnych i kompleksowych narzędzi do diagnozy ADHD u dorosłych. Jak wygląda takie badanie? Na czym polega i dlaczego warto je wykonać?
DIVA-5 – co to za narzędzie i dlaczego jest skuteczne?
DIVA-5 (Diagnostic Interview for ADHD in Adults, wersja zgodna z DSM-5) to ustrukturyzowany wywiad diagnostyczny, który pozwala na precyzyjne określenie, czy u danej osoby występują objawy ADHD zgodne z kryteriami amerykańskiej klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-5. Jest to jedno z najczęściej stosowanych narzędzi w diagnostyce ADHD u dorosłych, a jego skuteczność została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych.
DIVA-5 skupia się na trzech kluczowych aspektach:
- Objawach ADHD w dzieciństwie i dorosłości – badanie uwzględnia zarówno historię pacjenta, jak i aktualne trudności.
- Wpływie ADHD na funkcjonowanie w różnych obszarach życia – praca, relacje międzyludzkie, samoocena, organizacja codziennych obowiązków.
- Dodatkowych informacjach od bliskich – w miarę możliwości w wywiadzie uczestniczą także członkowie rodziny lub partnerzy, aby lepiej odtworzyć pełen obraz sytuacji.
Jak wygląda diagnoza ADHD przy użyciu DIVA-5?
Badanie przy pomocy DIVA-5 przeprowadza specjalista, np. psychiatra, psycholog kliniczny lub neurolog. Proces ten trwa zwykle około 1,5 godziny i obejmuje analizę 18 objawów ADHD podzielonych na dwie grupy:
- Zaburzenia koncentracji uwagi (np. trudności ze skupieniem, częste zapominanie, dezorganizacja)
- Nadpobudliwość psychoruchowa i impulsywność (np. niecierpliwość, trudność w siedzeniu w jednym miejscu, nadmierna gadatliwość)
Każdy objaw jest omawiany w kontekście dwóch etapów życia: dzieciństwa oraz dorosłości. Aby ADHD mogło zostać rozpoznane, objawy muszą być obecne w obu tych okresach oraz istotnie wpływać na codzienne funkcjonowanie.
Jakie trudności może powodować ADHD w dorosłym życiu?
ADHD u dorosłych jest często niezdiagnozowane, co może prowadzić do licznych trudności w różnych sferach życia. Osoby z ADHD często nie zdają sobie sprawy, że ich codzienne problemy wynikają z tego zaburzenia, co może powodować frustrację i obniżone poczucie własnej wartości.
1. Problemy zawodowe
Osoby z ADHD mogą mieć trudności z organizacją pracy, przestrzeganiem terminów, koncentracją podczas długich zadań oraz zarządzaniem priorytetami. Niektóre osoby mogą zmieniać pracę bardzo często, ponieważ czują się przytłoczone obowiązkami, a inne – pomimo wysokiej inteligencji i kreatywności – nie osiągają pełni swojego potencjału.
Typowe trudności zawodowe u dorosłych z ADHD:
✔ Zapominanie o ważnych terminach i spotkaniach
✔ Trudność w organizacji codziennych zadań
✔ Problemy z kończeniem rozpoczętych projektów
✔ Szybkie nudzenie się i zmienianie pracy
✔ Częste błędy wynikające z roztargnienia
2. Trudności w relacjach międzyludzkich
ADHD może również wpływać na relacje – zarówno partnerskie, jak i przyjacielskie czy rodzinne. Osoby z ADHD mogą mieć problem z kontrolowaniem emocji, zapominaniem o ważnych wydarzeniach czy słuchaniem drugiej osoby, co może być frustrujące dla ich bliskich.
Wyzwania w relacjach:
✔ Impulsywne reakcje i trudność w kontrolowaniu emocji
✔ Zapominanie o urodzinach, rocznicach, umówionych spotkaniach
✔ Trudność z aktywnym słuchaniem i koncentracją na rozmowie
✔ Chaotyczne podejmowanie decyzji, które wpływa na życie rodziny
3. Problemy z samooceną i zdrowiem psychicznym
Osoby z ADHD często doświadczają poczucia porażki – zarówno w pracy, jak i w relacjach. Wiele z nich przez lata słyszało, że są „leniwe”, „roztrzepane” lub „niesystematyczne”, co prowadzi do obniżonej samooceny, a nawet depresji i stanów lękowych.
Najczęstsze skutki ADHD dla zdrowia psychicznego:
✔ Chroniczne poczucie winy i frustracji
✔ Niskie poczucie własnej wartości
✔ Skłonność do prokrastynacji i unikania trudnych zadań
✔ Wysoka podatność na stres i wypalenie zawodowe
Jak diagnoza ADHD może pomóc w dorosłym życiu?
Otrzymanie diagnozy ADHD to początek drogi do lepszego życia, a nie „łatka” czy wyrok. Wielu dorosłych po zdiagnozowaniu ADHD odczuwa ulgę, ponieważ w końcu mogą zrozumieć, dlaczego przez całe życie zmagali się z pewnymi trudnościami.
1. Świadomość i akceptacja
✔ Diagnoza pozwala na zrozumienie swoich słabych i mocnych stron.
✔ Można przestać się obwiniać za problemy wynikające z ADHD i skupić się na ich rozwiązaniu.
2. Skuteczniejsze strategie radzenia sobie
✔ Specjaliści mogą zaproponować odpowiednie techniki zarządzania czasem i organizacji.
✔ Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) pomaga w lepszej regulacji emocji i eliminowaniu destrukcyjnych nawyków.
3. Możliwość leczenia farmakologicznego
✔ W przypadku cięższych objawów lekarz może zalecić farmakoterapię, która pomaga w poprawie koncentracji i samokontroli.
4. Lepsze relacje i poprawa jakości życia
✔ Dzięki lepszemu zrozumieniu siebie łatwiej wyjaśnić swoje trudności bliskim i poprawić relacje.
✔ Poprawa organizacji i eliminacja chaosu w codziennym życiu zwiększa poczucie kontroli i satysfakcji.
Podsumowanie
DIVA-5 to jedno z najbardziej precyzyjnych narzędzi do diagnozy ADHD u dorosłych. Jeśli podejrzewasz u siebie ADHD i zastanawiasz się nad diagnostyką, warto skonsultować się ze specjalistą i przeprowadzić badanie tym narzędziem. Odpowiednia diagnoza może otworzyć drogę do skutecznego leczenia i znaczącej poprawy jakości życia.
📌 Masz pytania dotyczące ADHD? Szukasz wsparcia? Śledź bloga Psychowachlarz.pl, gdzie znajdziesz więcej informacji na temat zdrowia psychicznego i sposobów radzenia sobie z wyzwaniami dnia codziennego! 🚀
📌 W Psychowachlarz prowadzimy profesjonalną diagnozę ADHD u osób dorosłych przy użyciu narzędzi DIVA-5 oraz MOXO, co pozwala na kompleksową ocenę funkcjonowania i dostosowanie odpowiednich form wsparcia. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej lub umówić na konsultację, skontaktuj się z nami! 🚀
